Gera verður greinarmun á umhverfisvernd og umhverfistrú (ecofundamentalism), sagði dr. Hannes H. Gissurarson prófessor, rannsóknastjóri RNH, í erindi um grænan kapítalisma á ráðstefnunni Vikulokum kapítalismans í Varsjá dagana 23.–24. nóvember 2019. Umhverfisverndarmenn vilja nýta náttúrugæðin skynsamlega og leita þess vegna ráða til að minnka umhverfisspjöll eins og mengun og ofveiði. Eitt hið besta er að þeirra dómi að skilgreina eignarrétt (eða einkaafnotarétt) á gæðum náttúrunnar, því að þá verða til eigendur eða gæslumenn. Vernd krefst verndara. Umhverfistrúarmenn telja hins vegar, að maður og náttúra séu andstæður og að umhverfið hafi einhvers konar rétt gagnvart mönnum.

Hannes benti á, að árekstrar í umhverfismálum eru í raun ekki milli manns og náttúru, heldur milli ólíkra hópa manna. Skýrt dæmi er hvalur á Íslandsmiðum. Sumir vilja veiða hann og eta. Aðrir vilja friða hann, jafnvel þótt stofnarnir á Íslandsmiðum séu sterkir. Í þeirra augum virðist hvalur vera eins og heilaga kýrin hindúa. En hvalir éta að mati sjávarlíffræðinga um sex milljónir lesta af sjávarfangi á ári, þar á meðal smáfiski. Íslendingar landa hins vegar ekki nema rösklega einni milljón lesta af fiski. Krafa hvalfriðunarsinna er því í raun um, að Íslendingar taki að sér að fóðra hvalinn fyrir þá án þess að mega nýta hann sjálfir. Þeir eru eins og freki bóndinn, sem rekur kvikfénað sinn í bithaga nágrannans og ætlast til þess, að hann sé þar á fóðrum, sagði Hannes. Hér rekast á tveir hópar manna, ekki maður og náttúra.

Annað dæmi, sem Hannes nefndi, er regnskógurinn á Amasón-svæðinu. Umhverfistrúarmenn vilja friða hann. Rökin eru að vísu veik að dómi Hannesar. Það er ekki rétt, að regnskógurinn framleiði verulegt súrefni handa jarðarbúum, og tryggja má líffræðilegan fjölbreytileika með miklu minni skógi en nú vex þar. En setjum svo, að rökin séu gild og skógurinn sé mannkyni mikilvægur. Þá ættu auðvitað aðrir jarðarbúar að greiða Brasilíumönnum fyrir afnot sín af skóginum, kvað Hannes.

Glærur Hannesar í Varsjá 24. nóvember 2019

Vikulok kapítalismans voru skipulögð af Tomek Kołodziejczuk fyrir Rannsóknamiðstöð kapítalismans, Centrum Kapitalizmu, og Mises-stofnun Póllands, Instytut Misesa. Þau voru haldin í kauphöllinni í Varsjá. Sóttu um 250 manns viðburðinn, og komust færri að en vildu. Á kvöldin var Frelsisvínstúkan í næsta nágrenni við kauphöllina heimsótt, en hún er í fyrrverandi höfuðstöðvum kommúnistaflokks Póllands, og er þar boðið upp á hanastél með nöfnum margra frelsishugsuða og andkommúnista. Hannes notaði tækifærið í Varsjárferð sinni til að heilsa upp á tvo gamla vini, dr. Pawel Ukielski, aðstoðarforstjóra safnsins um uppreisnina í Varsjá 1944, og prófessor Leszek Balcerowicz, fyrrverandi fjármálaráðherra og seðlabankastjóra Póllands, en hann var höfundur áætlunar þeirrar, sem kom Póllandi út úr ógöngum sósíalismans. Þátttaka Hannesar í ráðstefnunni var liður í samstarfsverkefni RNH og ACRE, Evrópusamtaka íhaldsmanna og umbótasinna, um „Blágrænan kapítalisma“.